Formą ochrony przyrody, na którą należy zwrócić uwagę wędrując po szlakach gminy Kiszkowo są pomniki przyrody. Pierwszy raz tej nazwy użył niemiecki przyrodnik i podróżnik Aleksander von Humboldt. Zgodnie z ustawą o ochronie przyrody pomnikami przyrody są pojedyncze twory przyrody żywej i nieożywionej lub ich skupiska o szczególnej wartości przyrodniczej, naukowej, kulturowej, historycznej lub krajobrazowej oraz odznaczające się indywidualnymi cechami, wyróżniającymi je wśród innych tworów, okazałych rozmiarów drzewa, krzewy gatunków rodzimych lub obcych, źródła, wodospady, wywierzyska, skałki, jary, głazy narzutowe oraz jaskinie.
W granicach administracyjnych gminy znajdują się 53 pomniki przyrody, w tym 48 pojedynczych drzew i 5 grup z łączną liczbą 23 drzew. Najstarszy pomnik przyrody na naszym terenie został ustanowiony 31.08.1980 r. Jest to dąb szypułkowy, który rośnie w miejscowości Karczewo przy drodze do Dąbrówki Kościelnej. Ciekawostką jest fakt, że przez wiele lat do tego drzewa przytwierdzona była mała, drewniana kapliczka z wizerunkiem Matki Boskiej. W Karczewie znajdują się jeszcze 3 pojedyncze pomnikowe drzewa. Dwa z nich: dąb i wiąz rosną przed budynkiem dworu, natomiast inny wiąz, o obwodzie pnia ponad 430 cm, rośnie przy stawie w parku. Jest to największy przedstawiciel tego rodzaju w okolicach Kiszkowa. Grupa 6 drzew składających się z lip drobnolistnych, szerokolistnych i dębów szypułkowych rośnie przy „starej szkole” w Karczewku. Na cmentarzu w Dąbrówce Kościelnej rośnie grupa 6 dębów szypułkowych, a największy z nich ma obwód około 300 cm. Drugą, równie liczną grupę uznaną za pomnik przyrody, są kasztanowce zwyczajne, rosnące przed dworem. Dwa największe mają obwód ponad 250 cm i rosną przed wejściem do budynku. Kolejne 2 drzewa w tej miejscowości to okazałe lipy drobnolistne, o ponad 350 cm obwodach, rosnące przy zabudowaniach państwa Żak. Ich imiona to Halina i Balladyna.
Wiele wspaniałych okazów znajduje się parkach dworskich. Aż osiem z nich możemy podziwiać w Parku w Głębokim. Wśród nich jest dąb o obwodzie pnia ponad 500 cm i lipa drobnolistna – największa z kiszkowskich lip o obwodzie około 430 cm. Oba te drzewa uznane za pomniki zostały w 1982 r., pozostałe sześć w 1991 r., wśród nich są cztery jesiony o obwodach powyżej 350 cm. Najgrubszy jesion wyniosły rośnie w parku w Łagiewnikach Kościelnych i ma obwód 530 cm. Okazałe są również dwie lipy drobnolistne, Halina i Bronisława, rosnące przed kościołem p.w. Bożego Ciała. Koło kościoła w Sławnie natomiast, rosną 2 dęby o imieniu Mikołaj na cześć patrona sławieńskiej świątyni. Na cmentarzu w Sławnie rosną 3 potężne i bardzo wysokie topole białe, ponad 400 cm dąb Stanisław, i 1 pomnikowy buk o imieniu Mieczysław. Największa topola biała rośnie w lesie nad Jeziorem Lednica, niedaleko Bramy Trzeciego Tysiąclecia i ma ponad 500 cm obwodu.
ALEJA POMNIKOWYCH DĘBÓW W KAMIONKU
Do najciekawszych pomników przyrody na terenie Gminy Kiszkowo, ale też w całym Lednickim Parku Krajobrazowym, należą dęby w Kamionku. Każde z 8 drzew ma nadane imię, które wykute jest na polnym kamieniu posadowionym tuż obok drzewa. Jordan, Czcibór, Mieszko I, Mieszko II, Bolesław Chrobry i Kazimierz Odnowiciel rosną przy drodze asfaltowej z Kamionka do Imiołek, nieco dalej od drogi rośnie Otton III, a przy leśnej drodze bliżej Dziećmiarek Św. Wojciech.
W czasie swoich wędrówek zwracajmy uwagę na stare, rozłożyste drzewa, których wiek w wielu przypadkach przekracza ponad 200 lat i poczyńmy starania, żeby mogły przeżyć kolejne tyle...