Lednicki Park Krajobrazowy
Lednicki Park Krajobrazowy to najstarszy park w województwie wielkopolskim, który został utworzony 26 maja 1988 roku na mocy uchwały Wojewódzkiej Rady Narodowej w Poznaniu. Jego powierzchnia wynosi 7618,40 ha, a fizjograficznie leży pomiędzy Pojezierzem Gnieźnieńskim a Równiną Wrzesińską. Administracyjnie obejmuje teren czterech gmin: Pobiedziska, Łubowo, Kłecko i Kiszkowo. Wschodnia część gminy Kiszkowo, zajmująca powierzchnię 2397,1 ha, wchodzi w skład parku. W granicach parku znajdują się miejscowości takie jak Myszki, Kamionek, Sławno, Głębokie, Imiołki, Pola Lednickie i Skrzetuszewo.
Celem głównym ochrony w Lednickim Parku Krajobrazowym jest zachowanie w stanie zbliżonym do naturalnego krajobrazu kulturowego okolic Jeziora Lednica, z charakterystycznym akwenu wodnym, wyspami oraz różnorodnym krajobrazem leśno-polnym. Jezioro Lednica, największe w parku, ma powierzchnię 348 ha, długość wynoszącą ponad 7 km oraz linię brzegową, która liczy ponad 22 km. W jeziorze znajduje się pięć wysp, z największą z nich – Ostrowem Lednickim – o powierzchni 7,5 ha. W granicach parku znajdują się także inne jeziora, m.in. Skrzetuszewo Małe, Głębokie, Sławno i Kamionek (gmina Kiszkowo), a także Linie i Bakorce (gmina Kłecko). Wody w parku stanowią 5,6% jego powierzchni, natomiast 80% stanowią grunty rolne, a lesistość wynosi 9,1%.
Lednicki Park Krajobrazowy jest także niezwykle cenny pod względem kulturowym, z bogatą historią osadnictwa sięgającą V-VI w. p.n.e. Na terenie parku zinwentaryzowano ponad 350 stanowisk archeologicznych, w tym grodziska wczesnośredniowieczne, z których cztery są szczególnie ważne. Największe znajduje się na Wyspie Ostrów Lednicki, kolejne na sąsiedniej wyspie Ledniczce, w Moraczewie i Imiołkach. Ponadto, w parku zachowało się kilka zespołów dworsko-parkowych, w miejscowościach takich jak Głębokie, Myszki, Zakrzewo, Dziećmiarki. Cenną architekturą są także drewniane kościoły w Sławnie, Waliszewie i Wielkopolskim Parku Etnograficznym oraz murowane w Sławnie, Lednogórze i Dziekanowicach. W Parku Etnograficznym zgromadzono ponad 60 obiektów budowlanych z XVIII i XIX w.
W zakresie walorów przyrodniczych, Lednicki Park Krajobrazowy oferuje mozaikę krajobrazu leśnego z terenami podmokłymi, sprzyjającą występowaniu wielu rzadkich gatunków roślin i zwierząt. Flora parku liczy ponad 600 gatunków roślin naczyniowych, w tym 12 gatunków pod ścisłą ochroną, takich jak storczyki: stoplamek krwisty, stoplamek szerokolistny, kruszczyk błotny i kruszczyk szerokolistny. W lasach można spotkać przylaszczki pospolite i lilię złotogłów. Wśród gatunków chronionych częściowo znajdują się czerniec gronkowy, groszek błotny i czyściec błotny. W parku zidentyfikowano ponad 100 zespołów roślinnych, z czego 19 jest zagrożonych.
Fauna parku jest równie bogata. Stwierdzono występowanie 160 gatunków ptaków, z których 111 uznawanych jest za lęgowe. W wodno-błotnych terenach można spotkać bąki, bączki, błotniaki stawowe, wąsatki, żurawie i remizy, a w lasach gniazdują bielik, trzmielojad, kobuz, dzięcioł czarny i średni. W krajobrazie rolniczym spotkać można ortolany, gąsiorki, przepiórki, a także coraz rzadsze kuropatwy. Ssaki reprezentowane są przez jelenie, daniele, dziki, sarny, a także łosie. W parku licznie występują lisy, jenoty, kuny, borsuki, a rzadziej spotyka się bobry, łasice i wydry. Dodatkowo, stwierdzono występowanie 9 gatunków płazów, 4 gadów i 24 gatunków ryb.
Lednicki Park Krajobrazowy to też ciekawe walory przyrodnicze. Duży udział powierzchni wód, mozaika krajobrazu leśnego z terenami podmokłymi sprawia, iż występuje tu wiele ciekawych i rzadkich gatunków roślin i zwierząt. Florę tworzy ponad 600 gatunków roślin naczyniowych. Stwierdzono występowanie 12 gatunków pod ścisłą ochroną, a wśród nich storczyki tj. stoplamek krwisty, stoplamek szerokolistny, kruszczyk błotny i kruszczyk szerokolistny. W lasach spotkać możemy przylaszczki pospolite lub lilię złotogłów. Kilkanaście gatunków występujących w parku znajduje się pod ochroną częściową, należą tu czerniec gronkowy, groszek błotny, czyściec błotny. Łącznie stwierdzono ponad 100 zespołów roślinnych, w tym aż 19 zagrożonych. Fauna parku też jest dobrze poznana. Stwierdzono występowanie w nim 160 gatunków ptaków, z których 111 uznano za lęgowe. W terenie wodno-błotnym spotkać możemy bąki, bączki, błotniaki stawowe, wąsatki, żurawie i remizy. W lasach gniazduje bielik, trzmielojad, kobuz, dzięciol czarny i średni. W krajobrazie rolniczym spotkać i usłyszeć możemy ortolany, gąsiorki, przepiórki i coraz rzadsze kuropatwy. Ssaki reprezentowane są przez jelenie, daniele, dziki, sarny, a czasem można spotkać nawet przechodnie łosie. Licznie występują lisy, jenoty, kuny, borsuki, rzadziej bobry, łasice i wydry. Poza tym stwierdzono 9 gatunków płazów, 4 gadów i 24 gatunki ryb.
Park Krajobrazowy Puszcza Zielonka
Utworzony został 20.09.1993 r. na podstawie rozporządzenia Wojewody Poznańskiego. Powierzchnia parku wynosi 12202,0 ha, a otuliny 9538,55 ha. Fizjograficznie leży pomiędzy Pojezierzem Gnieźnieńskim, a Równiną Wrzesińską. Administracyjnie natomiast znajduje się na styku trzech powiatów (poznańskiego, gnieźnieńskiego i wągrowieckiego), a dokładnie na terenie pięciu gmin: Kiszkowo, Pobiedziska, Czerwonak, Murowana Goślina i Skoki. Dodatkowo fragment otuliny leży w gminie Swarzędz. W granicach gminy Kiszkowo znajduje się stosunkowo nieduży fragment parku o powierzchni 361,5 ha obejmujący Dąbrówkę Kościelna i okoliczne lasy. W otulinie leżą natomiast wsie Karczewo, Karczewko, w części Turostowo i Turostówko, a łączna powierzchnia to 1054,18 ha. Głównym celem ochrony parku jest zachowanie jednego z największych kompleksów leśnych w środkowej Wielkopolsce charakteryzującego się dużymi wartościami przyrodniczymi, kulturowymi i naukowo-dydaktycznymi. W Puszczy Zielonka znajduje się aż pięć rezerwatów przyrody.
Klasztorne Modrzewie koło Dąbrówki Kościelnej i Las Mieszany w Nadleśnictwie Łopuchówko to rezerwaty leśne chroniące stare unikatowe drzewostany.
Żywiec Dziewięciolistny to rezerwat chroniący jedyne stanowisko w Wielkopolsce rośliny o tej samej nazwie.
Jezioro Czarne i Jezioro Pławno to rezerwaty florystyczne chroniące cenne zbiorowiska roślinne z gatunkami tj. kłoć wiechowata, jaskier wielki, widłak torfowy, rosiczka okrągłolistna czy nasięźrzał pospolity.
Na terenie parku znajduje się jeden obszar Natura 2000 „Uroczyska Puszczy Zielonka”, który ma duże znaczenie dla ochrony najcenniejszych fragmentów ekosystemów wodnych, bagiennych i leśnych na terenie największego kompleksu lasów w okolicach Poznania.
Kolejną formą ochrony przyrody jest Obszar Chronionego Krajobrazu „Pola Trzaskowskie”, utworzony przez Radę Gminy Czerwonak. Puszcza Zielonka to także ponad 200 pomników przyrody. Głównie są to drzewa, ale także głazy narzutowe.
Dobrze poznana jest flora Puszczy Zielonka. Wyróżniono tu 12 typów siedliskowych lasu. Poza rezerwatami spotkać możemy wiele chronionych roślin. Stosunkowo często występuje wawrzynek wilcze łyko, lilia złotogłów, a także kruszczyk szerokolistny czy listeria jajowata. Niesamowite wrażenie robią kwitnące kobierce kokoryczy pustej czy konwalii majowej.
Bogata i dobrze zinwentaryzowana jest też fauna. Najliczniejszą grupę stanowią owady, a wśród nich najlepiej poznane są motyle większe, których stwierdzono 541 gatunków. Lęgowe ptaki są reprezentowane przez 134 gatunki. W zależności od siedliska możemy spotkać bieliki, bociany czarne, dzięcioły średnie, kanie rude, siniaki czy muchołówki małe. W Puszczy Zielonka często możemy spotkać także duże ssaki tj: jelenie, sarny i najczęściej widywane daniele. Nierzadkim widokiem są spotkania z dzikami, lisami i jenotami, a w okolicach jezior i cieków wodnych z bobrami. Stwierdzono również występowanie 14 gatunków nietoperzy.
Park Krajobrazowy Puszcza Zielonka to też walory kulturowe. Nazwa parku funkcjonowała już przed II wojną światową, ale pochodzić też może od małej miejscowości o tej samej nazwie leżącej w samym sercu tego kompleksu leśnego.
Najcenniejszymi zabytkami w granicach parku są kościoły. Najbardziej znanym jest sanktuarium Matki Bożej Pocieszenia w Dąbrówce Kościelnej. Drugim takim miejscem jest kompleks pocysterski w Owińskach z XVIII w. W granicach parku znajdują się drewniane kościoły w Wierzenicy i Kicinie. Najstarszą drewnianą budowlą jest dzwonnica z XVIII w. we Wronczynie. Spore zainteresowanie budzi również drewniany słup przy drodze z Tuczna do Zielonki. Jego pochodzenie i przeznaczenie owiane jest tajemnicą.
Na terenie parku znajduje się 5 ścieżek dydaktycznych. Ścieżki dydaktyczne to formy szlaków pieszych lub rowerowych charakteryzujących się tym, że łączy najwięcej ciekawych do odwiedzania miejsc. Ścieżki mogą być przyrodnicze oprowadzając nas po lokalnych osobliwościach przyrody lub historyczne po zabytkach architektury.
Walory przyrodnicze okolic Kiszkowa to ścieżka o długości 26 km tworząca pętle. Start i meta znajdują się w Kiszkowie, na trasie znajdują się jeszcze Stawy Kiszkowskie, Turostowo, dwa rezerwaty przyrody, Karczewo oraz Dąbrówka Kościelna. Ścieżka ta została wytyczona przez Barbarę Dziurban – nauczycielkę Szkoły Podstawowej w Kiszkowie oraz Danutę Śliwę pracownika Zespołu Parków Krajobrazowych Województwa Wielopolskiego. Szczegółowy opis wraz z kartami pracy znajduje się w publikacji „Puszcza Zielonka i okolice – ścieżki dydaktyczne” wydanej przez Związek Międzygminny Puszcza Zielonka. Początek ścieżki rozpoczyna się przy Gimnazjum w Kiszkowie i ma 9 przystanków.
Dziewicza Góra to krótka ścieżka o długości 5,5 km z 19 przystankami. Na jej trasie odwiedzający poznają zasady funkcjonowania ekosystemu leśnego. Jednym z przystanków ścieżki jest dostrzegalnia przeciwpożarowa na Dziewiczej Górze, która została udostępniona do zwiedzania i pełni funkcję wieży widokowej.
Najkrótsza, bo zaledwie jedno kilometrowa ścieżka imienia Maksymiliana Jackowskiego znajduje się we Wronczynie. Prowadzi przez miejsca upamiętniające byłego dziedzica wsi Wronczyn.
Pokazującą wartości przyrodnicze jest ścieżka Zbiorowiska roślinne wokół Jeziora Zielonka. Na 3 km ma 8 przystanków pokazujących różne siedliska roślinne.
Kraina Modrej Przygody to najmłodsza ścieżka w parku. Posiada 11 przystanków na 2 km długości. Prowadzi z leśniczówki Odżykorzuch w kierunku Jeziora Modrego. Ścieżka przedstawia funkcjonowanie gospodarki leśnej.
Innym ciekawym miejscem do odwiedzenia jest Arboretum Leśne w Zielonce. Na 83 ha zebrano blisko 800 gatunków i odmian drzew oraz krzewów.