Lednicki Park Krajobrazowy
Jest to najstarszy park w naszym województwie. Utworzony został 26.05.1988 r. na podstawie uchwały Wojewódzkiej Rady Narodowej w Poznaniu. Zajmuje powierzchnię 7618,40 ha. Fizjograficznie leży pomiędzy Pojezierzem Gnieźnieńskim a Równiną Wrzesińską, administracyjnie natomiast na terenie 4 Gmin: Pobiedziska, Łubowo, Kłecko i Kiszkowo. Park zajmuje wschodnią część gminy Kiszkowo o powierzchni 2397,1 ha. Miejscowości leżące w parku to Myszki, Kamionek, Sławno, Głębokie, Imiołki, Pola Lednickie i Skrzetuszewo. Głównym celem ochrony jest zachowanie w stanie zbliżonym do naturalnego, krajobrazu kulturowego okolic Jeziora Lednica, a w szczególności krajobrazu dużego akwenu wodnego z urozmaiconą linią brzegową i wyspami oraz krajobrazu leśno-polnego ze zróżnicowaną rzeźbą terenu północnej części parku. Nazwa parku pochodzi od Jeziora Lednica, największego w jego granicach i jednocześnie jednego z największych jezior w Wielkopolsce: o powierzchni 348 ha i długości ponad 7 km. Szerokość waha się od 100 do 1400 m, a długość linii brzegowej wynosi ponad 22 km. Średnia głębokość to 7 m, a maksymalna 15 m. Na jeziorze znajduje się 5 wysp. Największa Ostrów Lednicki ma powierzchnię 7,5 ha. Blisko niej znajdują się Ledniczka i Mewia, a w północnej części dwie małe wyspy bez nazwy, na wysokości wsi Imiołki i Waliszewo. W granicach parku znajduje się jeszcze 6 jezior: Skrzetuszewo Małe, Głębokie, Sławno i Kamionek (gmina Kiszkowo) oraz Linie i Bakorce (gmina Kłecko). Generalnie wody stanowią aż 5,6 % powierzchni parku, około 80 % to grunty rolne, a lesistość wynosi 9,1 %. Lednicki Park Krajobrazowy posiada bardzo cenne walory kulturowe. Osadnictwo na tym terenie sięga V-VI w. p.n.e. Do tej pory zinwentary
zowano ponad 350 stanowisk archeologicznych. Najważniejszymi z nich są grodziska wczesnośredniowieczne, których jest aż 4. Największe i najbardziej znane znajduje się na Wyspie Ostrów Lednicki, kolejne na sąsiedniej wyspie Ledniczce, w Moraczewie i Imiołkach. Na terenie parku zachowało się też kilka zespołów dworsko-parkowych. Najbardziej interesujące leżą w miejscowościach: Głębokie, Myszki, Zakrzewo, Dziećmiarki. Inną cenną architekturą są kościoły. Drewniane w Sławnie, Waliszewie i Wielkopolskim Parku Etnograficznym oraz murowane w Sławnie, Lednogórze i Dziekanowicach. W Parku Etnograficznym zgromadzono ponad 60 obiektów budowlanych z XVIII i XIX w.
Lednicki Park Krajobrazowy to też ciekawe walory przyrodnicze. Duży udział powierzchni wód, mozaika krajobrazu leśnego z terenami podmokłymi sprawia, iż występuje tu wiele ciekawych i rzadkich gatunków roślin i zwierząt. Florę tworzy ponad 600 gatunków roślin naczyniowych. Stwierdzono występowanie 12 gatunków pod ścisłą ochroną, a wśród nich storczyki tj. stoplamek krwisty, stoplamek szerokolistny, kruszczyk błotny i kruszczyk szerokolistny. W lasach spotkać możemy przylaszczki pospolite lub lilię złotogłów. Kilkanaście gatunków występujących w parku znajduje się pod ochroną częściową, należą tu czerniec gronkowy, groszek błotny, czyściec błotny. Łącznie stwierdzono ponad 100 zespołów roślinnych, w tym aż 19 zagrożonych. Fauna parku też jest dobrze poznana. Stwierdzono występowanie w nim 160 gatunków ptaków, z których 111 uznano za lęgowe. W terenie wodno-błotnym spotkać możemy bąki, bączki, błotniaki stawowe, wąsatki, żurawie i remizy. W lasach gniazduje bielik, trzmielojad, kobuz, dzięciol czarny i średni. W krajobrazie rolniczym spotkać i usłyszeć możemy ortolany, gąsiorki, przepiórki i coraz rzadsze kuropatwy. Ssaki reprezentowane są przez jelenie, daniele, dziki, sarny, a czasem można spotkać nawet przechodnie łosie. Licznie występują lisy, jenoty, kuny, borsuki, rzadziej bobry, łasice i wydry. Poza tym stwierdzono 9 gatunków płazów, 4 gadów i 24 gatunki ryb.
Park Krajobrazowy Puszcza Zielonka
Utworzony został 20.09.1993 r. na podstawie rozporządzenia Wojewody Poznańskiego. Powierzchnia parku wynosi 12202,0 ha, a otuliny 9538,55 ha. Fizjograficznie leży pomiędzy Pojezierzem Gnieźnieńskim, a Równiną Wrzesińską. Administracyjnie natomiast znajduje się na styku trzech powiatów (poznańskiego, gnieźnieńskiego i wągrowieckiego), a dokładnie na terenie pięciu gmin: Kiszkowo, Pobiedziska, Czerwonak, Murowana Goślina i Skoki. Dodatkowo fragment otuliny leży w gminie Swarzędz. W granicach gminy Kiszkowo znajduje się stosunkowo nieduży fragment parku o powierzchni 361,5 ha obejmujący Dąbrówkę Kościelna i okoliczne lasy. W otulinie leżą natomiast wsie Karczewo, Karczewko, w części Turostowo i Turostówko, a łączna powierzchnia to 1054,18 ha. Głównym celem ochrony parku jest zachowanie jednego z największych kompleksów leśnych w środkowej Wielkopolsce charakteryzującego się dużymi wartościami przyrodniczymi, kulturowymi i naukowo-dydaktycznymi. W Puszczy Zielonka znajduje się aż pięć rezerwatów przyrody.
Klasztorne Modrzewie koło Dąbrówki Kościelnej i Las Mieszany w Nadleśnictwie Łopuchówko to rezerwaty leśne chroniące stare unikatowe drzewostany.
Żywiec Dziewięciolistny to rezerwat chroniący jedyne stanowisko w Wielkopolsce rośliny o tej samej nazwie.
Jezioro Czarne i Jezioro Pławno to rezerwaty florystyczne chroniące cenne zbiorowiska roślinne z gatunkami tj. kłoć wiechowata, jaskier wielki, widłak torfowy, rosiczka okrągłolistna czy nasięźrzał pospolity.
Na terenie parku znajduje się jeden obszar Natura 2000 „Uroczyska Puszczy Zielonka”, który ma duże znaczenie dla ochrony najcenniejszych fragmentów ekosystemów wodnych, bagiennych i leśnych na terenie największego kompleksu lasów w okolicach Poznania.
Kolejną formą ochrony przyrody jest Obszar Chronionego Krajobrazu „Pola Trzaskowskie”, utworzony przez Radę Gminy Czerwonak. Puszcza Zielonka to także ponad 200 pomników przyrody. Głównie są to drzewa, ale także głazy narzutowe.
Dobrze poznana jest flora Puszczy Zielonka. Wyróżniono tu 12 typów siedliskowych lasu. Poza rezerwatami spotkać możemy wiele chronionych roślin. Stosunkowo często występuje wawrzynek wilcze łyko, lilia złotogłów, a także kruszczyk szerokolistny czy listeria jajowata. Niesamowite wrażenie robią kwitnące kobierce kokoryczy pustej czy konwalii majowej.
Bogata i dobrze zinwentaryzowana jest też fauna. Najliczniejszą grupę stanowią owady, a wśród nich najlepiej poznane są motyle większe, których stwierdzono 541 gatunków. Lęgowe ptaki są reprezentowane przez 134 gatunki. W zależności od siedliska możemy spotkać bieliki, bociany czarne, dzięcioły średnie, kanie rude, siniaki czy muchołówki małe. W Puszczy Zielonka często możemy spotkać także duże ssaki tj: jelenie, sarny i najczęściej widywane daniele. Nierzadkim widokiem są spotkania z dzikami, lisami i jenotami, a w okolicach jezior i cieków wodnych z bobrami. Stwierdzono również występowanie 14 gatunków nietoperzy.
Park Krajobrazowy Puszcza Zielonka to też walory kulturowe. Nazwa parku funkcjonowała już przed II wojną światową, ale pochodzić też może od małej miejscowości o tej samej nazwie leżącej w samym sercu tego kompleksu leśnego.
Najcenniejszymi zabytkami w granicach parku są kościoły. Najbardziej znanym jest sanktuarium Matki Bożej Pocieszenia w Dąbrówce Kościelnej. Drugim takim miejscem jest kompleks pocysterski w Owińskach z XVIII w. W granicach parku znajdują się drewniane kościoły w Wierzenicy i Kicinie. Najstarszą drewnianą budowlą jest dzwonnica z XVIII w. we Wronczynie. Spore zainteresowanie budzi również drewniany słup przy drodze z Tuczna do Zielonki. Jego pochodzenie i przeznaczenie owiane jest tajemnicą.
Na terenie parku znajduje się 5 ścieżek dydaktycznych. Ścieżki dydaktyczne to formy szlaków pieszych lub rowerowych charakteryzujących się tym, że łączy najwięcej ciekawych do odwiedzania miejsc. Ścieżki mogą być przyrodnicze oprowadzając nas po lokalnych osobliwościach przyrody lub historyczne po zabytkach architektury.
Walory przyrodnicze okolic Kiszkowa to ścieżka o długości 26 km tworząca pętle. Start i meta znajdują się w Kiszkowie, na trasie znajdują się jeszcze Stawy Kiszkowskie, Turostowo, dwa rezerwaty przyrody, Karczewo oraz Dąbrówka Kościelna. Ścieżka ta została wytyczona przez Barbarę Dziurban – nauczycielkę Szkoły Podstawowej w Kiszkowie oraz Danutę Śliwę pracownika Zespołu Parków Krajobrazowych Województwa Wielopolskiego. Szczegółowy opis wraz z kartami pracy znajduje się w publikacji „Puszcza Zielonka i okolice – ścieżki dydaktyczne” wydanej przez Związek Międzygminny Puszcza Zielonka. Początek ścieżki rozpoczyna się przy Gimnazjum w Kiszkowie i ma 9 przystanków.
Dziewicza Góra to krótka ścieżka o długości 5,5 km z 19 przystankami. Na jej trasie odwiedzający poznają zasady funkcjonowania ekosystemu leśnego. Jednym z przystanków ścieżki jest dostrzegalnia przeciwpożarowa na Dziewiczej Górze, która została udostępniona do zwiedzania i pełni funkcję wieży widokowej.
Najkrótsza, bo zaledwie jedno kilometrowa ścieżka imienia Maksymiliana Jackowskiego znajduje się we Wronczynie. Prowadzi przez miejsca upamiętniające byłego dziedzica wsi Wronczyn.
Pokazującą wartości przyrodnicze jest ścieżka Zbiorowiska roślinne wokół Jeziora Zielonka. Na 3 km ma 8 przystanków pokazujących różne siedliska roślinne.
Kraina Modrej Przygody to najmłodsza ścieżka w parku. Posiada 11 przystanków na 2 km długości. Prowadzi z leśniczówki Odżykorzuch w kierunku Jeziora Modrego. Ścieżka przedstawia funkcjonowanie gospodarki leśnej.
Innym ciekawym miejscem do odwiedzenia jest Arboretum Leśne w Zielonce. Na 83 ha zebrano blisko 800 gatunków i odmian drzew oraz krzewów.