KIPA - Łagiewniki Kościelne

Realizacja projektu: Odtwarzamy „Kipę” - lodową wyspę na stawie w Łagiewnikach Kościelnych

 I ETAP: 2016 r.

Od początku tygodnia (2018-08-12) trwają w Łagiewnikach prace, mające na celu uporządkowanie terenu wokół stawu w Łagiewnikach Kościelnych. Miejsce to potocznie nazywane jest „Kipą”.

Sołectwo Łagiewniki Kościelne jest jednym z 11 sołectw gminy Kiszkowo, które od marca 2011 r. uczestniczą w Programie Wielkopolska Odnowa Wsi. Jednak nasz wniosek jest pierwszym złożonym przez Gminę Kiszkowo w konkursach organizowanych w ramach WOW przez Urząd Marszałkowski Województwa Wielkopolskiego.

W samym centrum wsi znajduje się dość spory staw. Na pierwszy rzut oka jest to jeszcze jeden z wielu, częściowo zarośniętych zbiorników, jakie można spotkać w wielu miejscowościach. Jednak przyjezdni, którzy na dłużej zatrzymają na nim wzrok wpadają w prawdziwe osłupienie. Jeśli się bowiem uważniej przyjrzeć, można dostrzec coś naprawdę niesamowitego – w środku stawu jest wyniesiona wyspa, gęsto pokryta drzewami i krzewami bzu lilaka, a na niej tajemnicze, szerokie wejście do groty.

Staw potocznie zwany przez mieszkańców „Kipą”, to cześć dawnego zespołu dworsko-parkowego, który w okresie powojennym został przedzielony drogą asfaltową. Pierwsze wzmianki o budynku dworu pochodzą z 28 stycznia 1836 r. Z tego samego czasu pochodzi zapewne park ze stawami, gdyż rosnące w nim drzewa mają imponujące rozmiary, a 5 z nich jest pomnikami przyrody. Staw z wyspą według ustnych podań mieszkańców wsi  służył do pozyskiwania lodu, a grota do jego składowania. Lód był używany do przechowywania żywności przez właścicieli miejscowego dworu.

W późniejszych latach staw i wyspa zmieniły swą funkcję stając się dla następnych kilku pokoleń miejscem zabaw i rekreacji. Dorośli dbali o jego zarybienie i oddawali się połowom, dzieciom i młodzieży służył jako lokalne kąpielisko oraz miejsce obserwacji ptactwa wodnego, pełnił również rolę zbiornika przeciwpożarowego oraz wodopoju. Gniazdują tu krzyżówki i łyski, a w przeszłości nawet łabędzie. Wiosną i na początku lata jest to miejsce nocnych żabich koncertów. Zupełnie inną rolę „Kipa” pełniła zimą. Stawała się wówczas sporym lodowiskiem, ślizgawką oraz miejscem rozgrywania zaciętych meczów hokeja z użyciem kijów własnej produkcji oraz krążka, którym często były puszki po konserwach czy inne podobne przedmioty. Jednak najpowszechniejszą zimową zabawą, było tzw. „zdobywanie Kipy”. Była to walka o flagę umieszczaną na szczycie groty znajdującej się na wyspie. Flaga była chroniona przez jedną z drużyn, a druga próbowała ją przejąć.

Niestety z biegiem lat to miejsce straciło swoje rekreacyjne i przyrodnicze funkcje. W wyniku eutrofizacji i zamulania lustro wody systematycznie się zmniejsza, a niekorzystne warunki metrologiczne ostatnich lat jeszcze bardziej przyspieszyły ten proces. Nie podjęcie działań spowoduje że w przyszłości odtworzenie stanu sprzed kilkudziesięciu lat pochłonie jeszcze większe środki.

Pierwszy etap prac, polegał na wypompowaniu wody ze stawu przez Ochotniczą Straż Pożarną z Rybna Wielkiego. Do kolejnych etapów włączą się mieszkańcy wsi: przetransportowany będzie urobek oraz kamienie, wyłożona zostanie ręcznie skarpa oraz teren wokół stawu, wysiana trawa.

Realizacja niniejszego projektu będzie miała charakter wieloaspektowy. Wykonanie rewitalizacji stawu oraz terenu wokół niego poprawi znacząco estetykę całej miejscowości. Miejsce to znajduje się w centralnej części wsi przy zabytkowym dworze i parku, a także przy świetlicy wiejskiej. Po drugie - utrzymanie stawu wraz z wyspą i grotą lodową będzie zachowaniem naszego lokalnego dziedzictwa historycznego. I po trzecie - odtworzenie stawu będzie też miało pozytywny wpływ przyrodniczy dla ptaków, płazów i ryb.

Staw, wyspa i najbliższe otoczenie to wyjątkowe połączenie walorów historycznych i przyrodniczych z rekreacją. Podczas spacerów utworzoną ścieżką wokół stawu opowiemy najmłodszym o naszej lokalnej historii, a zwłaszcza o historii samej „Kipy”. Zwrócimy także uwagę na otaczającą przyrodę, będziemy obserwować żyjące tam ptaki, płazy i ryby

Atutem naszego projektu jest fakt, że sporą część zadań zamierzamy wykonać w ramach wolontariatu. Profesjonalistom chcemy powierzyć tylko specjalistyczne roboty związane z pogłębieniem stawu. Mamy aktywną społeczność, która oprócz chęci dysponuje sprzętem, który zamierzamy wykorzystać. Planujemy społecznie wywieźć wybrany muł, usypać i wyrównać ścieżkę wokół stawu. Kamienie i piasek potrzebne do umocnienia brzegów dostarczymy również sami, ponieważ wielu z nas to rolnicy i niektórzy z nas mają ich nadmiar. Sami umocnimy skarpy poprzez ułożenie kamieni, wyrównamy teren i posiejemy trawę.

Najważniejsze jednak, że mamy również pomysł, co robić dalej, w kolejnych latach. W następnych etapach chcemy odbudować grotę na wyspie i utworzyć w niej miejsce spotkań i czasowych wystaw eksponatów miejscowej „Izby Pamięci i Tradycji Ziemi Kiszkowskiej”. Wspomniana Izba, mieszcząca się przy Szkole Podstawowej im. Wincentego Witosa w naszej wsi, to mini muzeum, w którym zgromadzone są liczne przedmioty codziennego użytku i maszyny rolnicze użytkowane przez dawnych mieszkańców naszej wsi i gminy. Wokół stawu chcemy zgromadzić stare maszyny rolnicze oraz inny sprzęt, który nie mieści się na terenie Izby i stworzyć ścieżkę dydaktyczną poświęconą naszej historii, tradycji i kulturze oraz zaprosić wszystkich do odbycia „żywej lekcji historii”.

Ścieżki dydaktyczne będą służyły również dzieciom z naszej szkoły do odbycia ciekawych lekcji przyrody i historii. Zagospodarowany teren wokół stawu będzie również miejscem odpoczynku na szlaku rowerowym przebiegającym przez naszą wieś. W przyszłości planujemy zbudować most prowadzący na wyspę, zamontować oświetlenie i ławki na ścieżce i moście.

Podsumowując: razem zamierzamy „zdobyć Kipę” i cieszyć się nią cały rok przez kolejne kilkadziesiąt lat.

II ETAP 2017 r.

Dobiegł końca drugi etap prac przy odtwarzaniu lodowej wyspy w Łagiewnikach Kościelnych. Podobnie jak w ubiegłym roku wykonano sporo prac, dzięki którym miejsce wypiękniało. Można śmiało powiedzieć, ze jest ono wizytówka wsi. Miejscem spacerów oraz wypoczynku.

W tym roku wokół stawu powstała ścieżka dydaktyczna, przy której ustawiono kilka starych maszyn rolniczych przekazanych przez mieszkańców miejscowości. Przy maszynach umieszczono tabliczki informacyjne, które wykonało Studio Reklamy i Promocji J&S z Pobiedzisk. Firma POLHAK z Jerzykowa wykonała konstrukcję do dużej tablicy informacyjnej, którą zabetonowali w podłożu mieszkańcy. Konstrukcja pełni również funkcję stojaka na 6 rowerów. Tablica jest dwustronna: z jednej strony zawarte są informacje na temat miejsca i jego historii, a z drugiej widnieją zdjęcia z realizacji projektu. Zgodnie z Umową umieszczono również tablicę informującą o współfinansowania projektu przez Samorząd Województwa Wielkopolskiego.

Zadbano również o walory przyrodnicze. W Leśnym Zakładzie Doświadczalnym Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu zakupiono 523 szt. drzew i krzewów, które posadzili mieszkańcy wsi, w tym dzieci ze Szkoły Podstawowej w Łagiewnikach Kościelnych. Dzieci wykonały także kilkanaście budek lęgowych dla ptaków, które zostały zawieszone przez dorosłych na okolicznych drzewach. Na stawie pływają dwie budki lęgowe dla kaczek, każda dla trzech kaczych rodzin. Zakupione je w firmie ALPAKOTEKA.

W celu zapewnienia stałego poziomu wody w stawie naprawiono dopływ z pobliskiej hydroforni, który był zniszczony i zarośnięty korzeniami. Dzięki niemu wody popłuczne ze stacji uzdatniania wody mogą zasilić staw w okresach suszy, a w czasie dużych opadów nadmiar wody jest odprowadzany ze stawu do okolicznego rowu melioracyjnego.

Zwieńczeniem projektu była budowa mostu pływającego na wyspę, na której znajduje się stara murowana lodownia. Wykonała go firma MARINA LĄD Sp. z o.o. z Lądu. Do wejścia na most oraz na wyspę prowadzą schody zrobione przez Zakład Usług Wodnych i Melioracyjnych PELIKAN z Żelazkowa. Całość zabezpieczona jest barierkami, które montowali mieszkańcy wsi. Dodatkowo kilku mieszkańców wykonało balustrady ochronne, które zostaną zamontowane na wyspie. Piasek na podbudowę pod schody i kostkę brukową zakupili i przywieźli rolnicy z Łagiewnik Kościelnych. W firmie FHU WAMAR zakupiono ławki parkowe, które mieszkańcy skręcili i zamontowali wokół stawu do wcześniej wkopanych elementów betonowych. Dodatkowo zakupiono i zamontowano 2 ławki i 3 kosze na śmieci.

Realizacja projektu przy rewitalizacji „Kipy” przyciągnęła mieszkańców w różnym wieku, zarówno dzieci jak i dorosłych, którzy poświęcili swój wolny czas, by dołożyć swoją symboliczną cegiełkę.

Przy okazji jest to również czas na refleksje i opowieści, związanych zarówno z zespołem dworsko-parkowym, jak i stawem. A takich nie brakuje, jak np. legenda o białym psie błądzącym po parku w poszukiwaniu swego pana.

Cieszy fakt, że do pracy zaangażowanych było tak wiele osób, dla których poczucie własnej wartości i odpowiedzialności za wspólne dobro jest niezmiernie ważne.

Dotacja Samorządu Województwa Wielkopolskiego – 30 000,00 zł

Wkład finansowy z budżetu gminy 27 584,11 zł, w tym 10 000,00 zł z funduszu sołeckiego

Wkład własny mieszkańców (praca własna, praca sprzętu, wkład rzeczowy) razem – 21 250,00 zł

 III ETAP - 2018

Zakończył się kolejny etap prac na łagiewnickiej KIPIE.  Została wyremontowana dawna lodownia na wyspie, która wygląda równie okazale jak dawniej, a może nawet jeszcze piękniej niż kiedyś. Był to ostatni moment na uratowanie tego cennego obiektu, który za kilka lat uległby prawdopodobnie całkowitemu zniszczeniu. Zaangażowanie mieszkańców wsi w ratowanie KIPY i ich bezinteresowna praca i pomoc w ciągu ostatnich trzech lat przyniosły wspaniały efekt.

W bieżącym roku mieszkańcy pomagali przy pracach ziemnych przed lodownią oraz w jej wnętrzu, usunęli część krzewów zasłaniających wejście, umocnili kamieniami polnymi skarpy z tyłu budowli, wykonali odwodnienie, drzwi wejściowe, potężny stół i ławy, siedziska przed jej wnętrzem oraz napis ,,KIPA” nad wejściem. Natomiast firma Pan Jana Kupczyńskiego z Lwówka, wyłoniona w postępowaniu przetargowym zorganizowanym przez Urząd Gminy, wyremontowała wnętrze lodowni - dodajmy z wielką pieczołowitością, starannością, zachowując dawny klimat i styl.

Parafrazując Stanisława Bareję (film pt. ,,Miś” z 1980 r.) mieszkańcy Łagiewnik Kościelnych, którzy brali udział w ratowaniu KIPY mogą nam śmiało powiedzieć: ,,Ty wiesz co my robimy tą KIPĄ? My otwieramy oczy niedowiarkom. Patrzcie, mówimy, to nasze, przez nas wykonane i to nie jest nasze ostatnie słowo!”. I mieliby rację. Mało kto dwa i pół roku temu przypuszczał, że ich wspólna praca, ale również dofinasowanie z budżetu Samorządu Województwa Wielkopolskiego w ramach programu ,,Wielkopolska Odnowa Wsi  2013-2020”, budżetu gminy i funduszu sołeckiego przyniosą taki wspaniały efekt. I wierzymy, że to nie jest ich ,,ostatnie słowo”.

Zestawienie finansowe projektu w latach 2016-2018

EDIT: 2018-02-25   Hokej na Kipie w Łagiewnikach Kośc.

Mimo że za oknem -14^oC, mieszkańcom Łagiewnik Kośc. z gminy Kiszkowo mróz nie jest straszny. W pełni korzystają z pogody i popołudniami spotykają się w centrum miejscowości, aby pograć w hokeja. Tradycja spotkań na Kipie i gry w hokeja jest w miejscowości długa i najstarsi mieszkańcy nie pamiętają, kto ja zapoczątkował.

Swoje dzieciństwo spędzone w taki właśnie sposób, wspomina były mieszkaniec wsi – Wójt Tadeusz Bąkowski: „Patrzę na chłopaków i przypomina mi się, jak my graliśmy. Nie mieliśmy co prawda tak profesjonalnego sprzętu. Krążkiem do gry była puszka po konserwie, najczęściej rybnej, która wcale nie była taka łatwa do zdobycia. Kije mieliśmy naturalne. Strugało się je z zakrzywionych gałęzi bzu lub leszczyny. Jeździliśmy na łyżwach, a jak ktoś nie miał, to w butach.”

Najbliższy mecz na Kipie już w najbliższy piątek 2 marca o godz. 18. Zapraszamy wszystkich, komu mróz nie straszny.

EDIT: 2018-11-06  Lodownia na KIPIE w Łagiewnikach Kościelnych już ,,umeblowana”

Dnia 6 Listopada dzieci ze Szkoły Podstawowej w Łagiewnikach Kościelnych pomogły przewieźć i przenieść część eksponatów z Izby Pamięci i Tradycji Ziemi Kiszkowskiej do odrestaurowanego pomieszczenia lodowni na wyspie zwanej ,,Kipą”.

Eksponaty zostały załadowane na wóz konny ,,zaprzężony” do 50-letniego URSUSA C-28, którym ,,powoził” sołtys Łagiewnik Pan Zbigniew Wołczyk.

Po wniesieniu i ułożeniu wszystkich eksponatów odbyła się krótka lekcja, na której uczniowie dowiedzieli się o historii i dawnej funkcji tego miejsca.

Na koniec Pan sołtys zamienił profesję z woźnicy na rzeźnika i pokazał dzieciom jakimi narzędziami posługiwał się przedstawiciel tego zawodu i jak kiedyś wyglądało tzw. ,,świniobicie”.

Urządzenie wystawy eksponatów związanych z dawną historią wsi jest symbolicznym zakończeniem projektu pn. ,,Odtwarzamy KIPĘ – lodową wyspę na stawie w Łagiewnikach Kościelnych - remont piwniczki lodowej” współfinansowanego przez Samorząd Województwa Wielkopolskiego w ramach programu ,,Wielkopolska Odnowa Wsi 2013 - 2020” przy udziale budżetu Gminy Kiszkowo, funduszu sołeckiego oraz mieszkańców Łagiewnik Kościelnych.

EDIT: 2018-11-12 OFICJALNE OTWARCIE KIPY

W poniedziałkowe popołudnie 12 listopada w Łagiewnikach Kościelnych w gm. Kiszkowo miała miejsce bardzo nietypowa uroczystość, która zgromadziła wielu mieszkańców. Tego dnia miało miejsce oficjalne otwarcie KIPY – lodowej wyspy na stawie.

Po oficjalnym powitaniu przez sołtysa Z. Wołczyka, dokonano uroczystego aktu przecięcia wstęgi. Uczynili to: sołtys Z. Wołczyk,. członek rady sołeckiej E. Występski, dyrektor szkoły podstawowej A. Szprywa, przedstawiciel najmłodszego pokolenia K. Saukens oraz reprezentant ekipy odnawiającej miejsce: J. Wysocki. Dwoma „sierotkami”, które trzymały szarfę były Zosia Występska i Julka Kubiak.

Po przecięciu wstęgi wójt z sołtysem otworzyli wrota do wyremontowanej groty. Był to kolejny symboliczny moment tego dnia. W dalszej kolejności T. Bąkowski przekazał flagę od Prezydenta RP Z. Wołczykowi. Poczet sztandarowy w składzie: E. Występski, D. Jurek i A. Kukurenda umieścili flagę na maszcie znajdującym się na wierzchołku KIPY. Delegacja nie była przypadkowa. W jej skład weszli przedstawiciele trzech pokoleń mieszkańców Łagiewnik: tych którzy na tej Kipie flagę zdobywali dawno temu, ci którzy robili to całkiem niedawno oraz najmłodszych. Gdy już flaga zawisła na maszcie, został odśpiewany hymn państwowy.

„Kipa na zawsze zdobyta! – powiedział wójt T. Bąkowski. – Dzisiaj zdobyta odnowiona, ale to tylko Wy wiecie, ile pracy tutaj zostało włożone, aby przywrócić świetność temu kultowemu miejscu. Przywrócenie świetności, wymagało wiele mozołu, ale zjednoczyliście się wokół tej sprawy. Początkowo miał to być tylko jeden etap. Nastąpił jednak drugi i trzeci. Teraz już wiemy, że pewnie będą następne. Wspólna pracy jednoczy, buduje pozytywne relacje. Wam się to wszystko udało. Nie byłoby to możliwe, gdyby nie pozyskiwanie tych środków zewnętrznych. Jestem pod wielkim wrażeniem, w jaki sposób sołtys, rada sołecka, mieszkańcy potrafili się zintegrować, poświęcić swój wolny czas. Codziennie przychodziło tutaj po 30-50 osób, aby popracować. Nikt nie pytał za ile, dla kogo, bo wiedzieli, że robią to dla siebie, by to miejsce było piękne. Za to Wam wszystkim bardzo serdecznie dziękuję. Jest to też miejsce, które zdobywa nagrody w wymiarze finansowym. Co prawda, nie robimy tego by zdobywać nagrody, być tymi pierwszymi, jednak bardzo miło jest, gdy ta praca jest dostrzegana i doceniona. W tym roku w konkursie Pięknieje Wielkopolska Wieś, projekt dostał nagrodę w wysokości 3 tys. zł, natomiast w konkursie Działania proekologiczne i prokulturowe: 8 tys. zł. Jeszcze raz bardzo dziękuję i życzę miłego świętowania.”

Po zakończonej części oficjalnej, wszyscy chętni mogli przejść pontonowym mostem, zobaczyć lodową piwniczkę oraz przespacerować się wokół stawu ścieżką dydaktyczną, następnie w świetlicy wiejskiej zastępca wójta gm. Kiszkowo, przedstawił prezentację – dokumentującą, jak wyglądały poszczególne etapy prac na KIPIE. Następnie Joanna Kubiak w imieniu sołtysa i rady sołeckiej podziękowała wszystkim, którzy przyczynili się do tego, że staw centrum wsi wypiękniał.

Nie zabrakło również słodkich niespodzianek: cukierków od radnej W. Antczak oraz wielkiego torta ze zdjęciem oczywiście gwiazdy poniedziałkowego popołudnia: KIPY ;)

Przy wspólnym stole, o który zadbały panie z sołectwa oraz Grupa dla Rybna, nie zabrakło rozmów o minionych czasach, gdy nie było jeszcze elektryczności i lodówek, a mięso przechowywano latem w lodowych piwniczkach – podobnych do tej, która znajduje się na Kipie. Wspominano także, jak kiedyś wyglądały zabawy w zdobywanie Kipy, zimą gra w hokeja na zamarzniętym stawie a latem: wędkowanie. Na zakończenie, po zmroku jeszcze raz wszyscy udali się nad staw, by podziwiać, jak pięknie wygląda oświetlony.

Zdaje się, że nagle czas zatacza kolejne koło i każdego dnia obserwujemy, jak miejsce to znów zaczyna żyć dawnym życiem. Ludzie wychodzą z domu by się spotykać i spędzać wspólnie wolny czas na Kipie. Okazuje się, że tak jest znacznie przyjemniej, niż przy komputerze czy telewizorze. I chciałoby się powiedzieć: chwilo trwaj!!!